تحقیقی که به‌تازگی متخصصان آلمانی در دانشگاه یولیش در ایالت نوردراین وستفالن پیرامون کم‌خوابی و بی‌خوابی انجام داده‌اند، با نتایج جالبی همراه بوده است.

افرادی که در این تحقیق شرکت داشته‌اند به مدت ۵۲ ساعت از خواب محروم شدند تا شرایط لازم برای آزمایش‌های مشخص فراهم شود.

در این بازه ۵۲ ساعته شرکت‌کنندگان باید فعالیت‌های فکری متفاوتی را انجام می‌دادند. برای مثال، کلمات و مفاهیمی را حفظ کنند و یا اینکه به سوالات ریاضی پاسخ دهند.

متخصصان در روند آزمایش متوجه می‌شوند که شرکت‌کنندگان بازدهی متفاوت از خود ارائه می‌دهند. در حالی‌که بی‌خوابی گروهی را به لحاظ ذهنی کاملاً فلج کرده و در مقابل پرسش‌ها حتی چند ثانیه‌ای مات و مبهوت می‌ماندند، گروه دیگر کاملاً با توانایی‌های معمول خود قادر به پاسخگویی به پرسش‌ها بود.

واکنش‌متفاوت افراد به کم‌خوابی و بی‌خوابی

پژوهشگران آلمانی به این نتیجه رسیده‌اند که برخی افراد با کم‌خوابی وبی‌خوابی راحت‌تر کنار می‌آیند. پس از ۵۲ ساعت بی‌خوابی فعالیت‌های مغزی و عصبی شرکت‌کنندگان با دستگاه توموگرافی ویژ‌ه‌ای اندازه‌گیری شد و سپس این افراد اجازه یافتند که ۱۴ ساعت بخوابند.

با این اندازه‌گیری کارشناسان می‌خواستند که تغییرات ملکولی در مغز را مشخص کنند.

ثبت تغییر فعل و انفعالات مغزی

کارشناسان در این اندازه‌گیری متوجه شدند که شمار پذیرند‌ه‌های آدنوزین افزایش یافته است. آدنوزین‌ها ترکیباتی فسفری هستند که در سلو‌ل‌ها وظیفه حمل انرژی را بر عهده دارند.

پذیرنده‌ها (Rezeptor) در جداره‌ی سلول قرار دارند و سیگنال‌هایی را به آدنوزین‌ها در دورن سلول می‌رسانند. پس از ارسال این سیگنال‌ها انسان نیاز به خواب پیدا می‌کند.

پزشکان و متخصصان پیش از این آزمایش نیز حدس می‌زدند که آدنوزین‌ها به تنهایی دلیل خستگی افراد نیستند، حال پس از این آزمایش برای پژوهشگران اثبات شده که افزایش کارکرد پذیرنده‌ها نیز در این میان نقش مهمی بازی کرده و پس از بروز خستگی، بدن را به خواب فرامی‌خواند. پذیرنده‌ها شبیه ماده کافئین بر خواب تاثیر مثبت و منفی می‌گذارند. به همین دلیل افزایش شمار پذیرنده‌ها در برخی افراد آنها را سریعاً خسته کرده و بی‌خوایی یا کم‌خوابی تاثیری منفی بر بازدهی آنها دارد.

کمک به بیماران مبتلا به افسردگی

کشف پژوهشگران آلمانی می‌تواند راهی برای درمان افرادی باشد که دچار افسردگی روحی هستند. وضعیت روحی افراد ربطی مستقیم به تعادل آدنوزین و پذیرند‌ه‌های آن در سلول‌ها ‌دارد. با تنظیم این دو فاکتور (به کمک داروهای معین) می‌توان به بیماران مبتلا به افسردگی یاری رساند.